Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, 10 Aralık Çalışan Gazeteciler Günün’de mesleksel sıkıntılarını açıklayan rapor yayınladı. Gazeteciler Cemiyeti Lideri Nazmi Alım, raporu “Bugün 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü. Yani bizim iş kanunumuzun yayınlandığı günün yıl dönümü. Ne acıdır ki bugün bu kanun, uygulanmıyor. Karşı karşıya kaldığımız taarruzlar ve cezalar yetmezmiş üzere meslektaşlarımız yasa dışı çalıştırılıyor ve sefalet fiyatlarıyla geçinmeye çalışıyor. Biz gazetecilere reva görülen çağdışı baskılar ve köle üzere çalışma tertibi tüm toplumu çölleştiriyor” diye kıymetlendirdi.
Gazetecilerin çalışma şartları ile ilgili raporu paylaştı
Gazeteciler Cemiyeti Lideri Nazmi Alım, Cemiyet’in 77’nci kuruluş yıl dönümü ve 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü münasebetiyle açıklama yaptı.
Bilgin açıklamasında; Gazeteciler Cemiyeti’nin Avrupa Birliği dayanağıyla yürüttüğü Demokrasi İçin Medya/Medya İçin Demokrasi Projesi kapsamında hazırlanan 2022 yılı Medya İzleme Raporu ve Mesleksel Memnuniyet Araştırmasının ön sonuçlarını da duyurdu.
Mesleki Memnuniyet Araştırmasının 331 gazetecinin iştirakiyle yapıldığını ve yılın en kapsamlı alan araştırması olarak çok çarpıcı sonuçlar ortaya koyduğunu söyleyen Alım, şunları aktardı:
“Bugün 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü. Yani bizim iş kanunumuzun yayınlandığı günün yıl dönümü. Ne acıdır ki bugün bu kanun uygulanmıyor. Karşı karşıya kaldığımız ataklar ve cezalar yetmezmiş üzere meslektaşlarımız yasa dışı çalıştırılıyor ve sefalet fiyatlarıyla geçinmeye çalışıyor. Biz gazetecilere reva görülen çağdışı baskılar ve köle üzere çalışma nizamı tüm toplumu çölleştiriyor.
“Kocaeli’de meslektaşımız Güngör Arslan gazetesinde kurşunlanarak öldürüldü”
‘Geride bıraktığımız yıl basın özgürlüğü açısından maalesef son derece karanlık bir yıldı. Gazetecilere 40’tan fazla taarruz olayı raporladık, onlarca meslektaşımız mevtle tehdit edildi. 331 gazetecinin vakit ayırıp katkı sunduğu Mesleksel Memnuniyet Araştırması sonuçlarına nazaran, gazetecilerin yüzde 61’i haberleri nedeniyle tehdit edildi. Mahallî basındaki meslektaşlarımız en ağır tehditlere ve akınlara uğruyor. Bu hücumlar önlenmedi, siyasetçiler gazetecileri amaç göstermeye devam etti, gazetecilerin açtığı davalar, cürüm duyuruları sonuçsuz kaldı. Bu türlü olunca saldırganların cesaretlenmesi kaçınılmazdır. Ve maalesef Kocaeli’de meslektaşımız Güngör Arslan gazetesinde kurşunlanarak öldürüldü. Savcılık, gazeteci Arslan’ın susturulmak emeliyle öldürüldüğünü iddianameye yazdı. Gazetecilere hücumların önlenmesi için tesirli, caydırıcı yasal tedbirlere muhtaçlık var ancak gazetecileri korumak yerine gazetecileri cezalandıracak bir yasa, sansür yasası yürürlüğe konuldu.”
“Yaptığı haberler nedeniyle suçlanma ya da yargılanma korkusu taşımayan gazetecilerin oranı ise yalnızca yüzde 15,8 oldu”
‘Gazeteciler sıklıkla ya toplumsal olayları, sokak aksiyonlarını takip ettikleri sırada ya da haklarında açılan soruşturmalar nedeniyle gözaltına alındı. 2022 boyunca Türkiye’de gözaltına alınan gazeteci, basın çalışanı ve yayıncı sayısı en az 78 oldu. Gazetecilerin iktidar siyasetlerine karşı protesto haklarını kullananların aksiyonlarını takip ettikleri sırada, çekim yapmalarının engellenmesi ya da olay yerinden uzaklaştırılmaları sırasında gözaltına alındığını görüyoruz. Yıl içinde 40 gazeteci değişen müddetlerde mahpus cezalarına çarptırıldı. Araştırmamıza katılan gazeteciler de işlerini yapmalarına mani olan, oto-sansüre neden olan yasal uygulamalarla ilgili bilgiler verdi. Buna nazaran, gazetecilerin üçte birinden fazlası (yüzde 33,2) gazetecilik faaliyetleri nedeniyle yargılandığını ya da gözaltına alındığını belirtti. Yaptığı haberler nedeniyle suçlanma ya da yargılanma telaşı taşımayan gazetecilerin oranı ise yalnızca yüzde 15,8 oldu’
Gazetecilerin çalışma saatleri
‘Araştırmamızın sonuçlarına nazaran gazetecilerin yalnızca üçte biri Basın İş Kanunu çerçevesinde çalıştırılıyor. Gazeteciler şiddet, sansür ve oto-sansür ortamında günlük yasal çalışma müddetinin üzerinde yer yer 13 saati aşan mesailerle vazife yapmak zorunda kalıyor. Araştırma sonuçlarına nazaran gazetecilerin yalnızca yüzde 46,8’i yasal çalışma müddeti olan 8 saat ve altında çalıştığını beliriyor. Yani gazetecilerin yarıdan fazlası yasal mühletin üzerinde çalışıyor. Bu ağır çalışma içinde fiyatlar ise sefalet seviyesinde. Aralık 2022 itibariyle gazetecilerin yüzde 38,1’i yani üçte birinden fazlası taban fiyat ve altında maaş alıyor. Gazetecilerin yüzde 82,2’si 10 bin TL altındaki fiyatlarla geçinmeye çalışıyor. Gazetecilerin yalnızca üçte biri (yüzde 32,3) bir medya kuruluşunda Basın İş Kanunu kapsamında çalışıyor. Basın İş Kanunu dışında istihdam edilen gazetecilerin oranı ise yüzde 19,6. Gazetecilerin beşte biri (yüzde 20,5) ise serbest/freelance gazetecilik yapıyor. 2021’de yüzde 6,6 olarak tespit edilen işsizlik oranı ise 2022’de arttı ve yüzde 7,9 oldu. İşleriyle ilgili gelecek korkusu duyduğunu belirten gazetecilerin oranı ise yüzde 88,4 olarak tespit edildi. En çok telaş duyulan bahis tertipli ve tatmin edici fiyat alamama oldu. Gazetecilerin yüzde 45,7’si seçme bahtı olsa öncelikli olarak iş garantisini tercih edeceğini belirtmiş, 40,4’ü ise yüksek fiyatı tercih edeceğini belirtmiştir’
Gazetecilerin maaşları
