Ogün Akkaya
ANKARA – Türkiye’nin ve dünyanın farklı noktalarında sahnelenen oyunları Ankaralı izleyicilerle buluşturan Milletlerarası Ankara Tiyatro Şenliği, 18-28 Kasım tarihlerinde perdelerini 25’inci kere açacak. Pandemi sebebiyle iki yıl boyunca gerçekleştirilemeyen şenlikte bu yıl 33 farklı tiyatro oyunu sahnelenecek.
Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Devlet Tiyatroları’nın bu yılki şenliğe takviye vermediğini, ekonomik krizin şenliğe milletlerarası iştiraki olumsuz etkilediğini, devletin kültür ve sanata dayanak vermemesinin bir siyaset olduğunu söyleyen şenlik direktörü Yener Aksu ile konuştuk.
Uluslararası Ankara Tiyatro Şenliği, 25’inci defa düzenlenecek. Şenlik hazırlık süreci nasıl gelişti? Tiyatro izleyicileri nasıl bir şenlikle buluşacak?
Toplumsal Araştırmalar Kültür ve Sanat İçin Vakıf (TAKSAV) tarafından bu yıl 25’incisi düzenlenecek olan Memleketler arası Ankara Tiyatro Şenliği, 18-28 Kasım 2022 tarihleri ortasında gerçekleştirilecek. Pandemi nedeniyle iki yıl ortadan sonra 25’incisini düzenleyeceğimiz şenliğe Ankara Büyükşehir Belediyesi, Çankaya ve Yenimahalle Belediyeleri de dayanak veriyor.
Bu yıl da yurtdışı, üniversite toplulukları, belediye kent tiyatroları, çocuk tiyatroları, özel ve amatör tiyatrolardan oluşan tiyatronun neredeyse her rengini şenlikte Ankaralı sanatseverlerle buluşturuyoruz. Şenliğe 90’a yakın tiyatro topluluğu başvurdu. Ülkemizin içinde bulunduğu şartlar nedeniyle bu yıl şenlikte 33 farklı tiyatro yer alacak.
FESTİVALİN AÇILIŞ OYUNU, OSMANLI DEVRİNİN BİRİNCİ BAYAN NÜ RESSAMINI ANLATAN ‘CELİLE’ OLACAK
Oyunların içeriklerinden bahsedebilir misiniz? Seyirciler nasıl oyunlarla karşılaşacak?
Ankara ve İstanbul’un yanında Bolu, Bursa, Çorum, Diyarbakır, Mersin, Muğla, Samsun ve Sinop’tan farklı tiyatro toplulukları birbirinden hoş oyunlarını şenlikte sergileyecekler. Şenliğin açılışı, 18 Kasım’da “Celile” ile başlıyor. Ali Yalçıner’in yazıp yönettiği, Ayşegül Yalçıner’in oynadığı tek kişilik oyun, Osmanlı devrinin birinci bayan nü ressamı olan Nazım Hikmet’in annesi Celile Hanım’ın hayatı boyunca sürdürdüğü savaşımları husus ediyor.
Festivalin bu yıl tek yurtdışı topluluğu olan Azerbaycan Devlet Dram Tiyatrosu, bizden bir oyunla, Aziz Nesin’in “Al Canımı, Ağrın Alım” klasiği ile yer alacak. Karma Sahne, Sophokles’in ünlü trajedisi “Antigone” ile katılacak. İnançları uğruna devlet gücüne baş tutan soylu bir genç bayanın trajik hikayesini izleyeceğiz. Boğaziçi Üniversitesi oyuncuları bir öbür Yunan klasiği Aristophanes’in, bayanların savaşı sona erdirmek için “dişi” güçlerini birleştirmelerini anlatan “Lysistrata”sını festivalimizle buluşturacak. Truva Savaşı’nda yenik düşen kentte bayanlarla çocukların yaşadığı acıyı anlatan Jean-Paul Sarte’in Euripides’ten uyarladığı “Troyalı Kadınlar” oyununu ise Ankara Çankaya Sahne izleyici ile buluşturacak.
Yerli imaller ortasında yer alan Güngör Dilmen’in Anadolu’nun tarihi boyunca topraklarımızda yaşamış bayanları anlatan tek kişilik “Ben Anadolu”yu Ayça Bingöl yorumluyor. Ankara Büyükşehir Belediyesi Kent Tiyatroları, Haldun Taner’in “Gözlerimi Kaparım Görevimi Yaparım” oyununu birinci sefer şenliğimizde yer alarak seyirci ile buluşturacak.
25’inci Memleketler arası Ankara Tiyatro Şenliği Direktörü Yener Aksu. Yeşim Dormen’in yazdığı “Yadigar Yurdum; Uzakta Kalan Aşkım” oyununu Ankara Tiyatro Fabrikası’nın yorumuyla izleyeceğiz. Boğaziçi Şov Sanatları Topluğu, “Son Çağrı” isimli havaalanında hayatı ve geçmiş seyahatleriyle hesaplaşan, tek kişilik oyunu İlker Yasin Keskin bizlerle buluşturuyor. Bolu Bölge Tiyatrosu Onur Yamak’ın imzasını taşıyan tek kişiyi iki kişinin oynadığı “Juliet” ile şenliğimizde. Fethiye Belediye Tiyatrosu, Edward Albee’nin New York’ta Central Park’ta geçen ünlü yapıtı “Hayvanat Bahçesi Masalı’nı sunuyor. Sinop Sakin Tiyatro, Muzaffer İzgü’nün “Lütfen Kızımla Evlenir misiniz” oyunuyla katılıyor şenliğimize. Tarsus Belediyesi Kent Tiyatrosu Marius von Mayerburg’un “Çirkin” oyunuyla geliyor. Diyarbakır Şano Nan Performance Topluluğu’nun çalışması olan “Çöplük Köpeği” Kürtçe sergileniyor.
Festivalde sergilenecek olan iki çocuk oyunu ise Bursa Çek Sanat Tiyatrosu imali, Shakespeare’den uyarlanan “Fırtına” ile Çizgi Kukla Tiyatrosu’nun “Yaramaz Kediler” oyunlarıyla şenlikte yer alacak.
Festivalde profesyonel tiyatrocuların yanı sıra amatör topluluklara da yer verilecek. Bunları bir ortaya getirmek şenliği büyütüyor mu?
25 yıl evvel Ankara Tiyatro Şenliği, “amatör tiyatroların” meselelerini tartıştırmak, tahlil aramak, bilhassa mahallî idarelerin vazifeleri ortasında bulunan “kent kültürünün” bir kesimi olan tiyatrolara takviye olmalarını teşvik etmek gayesiyle başlamıştı. Amatör tiyatroların birçok birinci sefer Devlet Tiyatroları’nın salonlarında şenliğimiz sayesinde oyun oynama fırsatı yakaladı. Yeni sanatkarlar, direktörler ve muharrirlerin gelişimini bir biçimiyle şenliğimiz dayanak oluyor. Her açıdan “amatör tiyatrolar” şenliğimize ve tiyatromuza taze kan taşıyor.
‘KÜLTÜR BAKANLIĞI VE DEVLET TİYATROLARI ŞENLİĞE DAYANAK OLMADI’
Festivale bu yıl yurt dışından iştirakler nasıl? Dolar kurundaki hareketlilik ve ekonomik kriz şenlik sürecini nasıl etkiledi? Geçmiş yıllara nazaran milletlerarası iştirak azaldı mı?
Evet. İçinde yaşadığımız genel krizin yanı sıra özel olarak Kültür Bakanlığı ve Devlet Tiyatroları bu yıl şenliğe hiçbir dayanakta bulunmadı. Bu yıl Devlet Tiyatroları’nın salonlarını kullanamadığımız için belediyelerin ve özel tiyatroların salonlarını kullanarak şenliği yapıyoruz. Ekonomik nedenlerden ötürü yurtdışından bir tiyatro ve bir de atölye çalışması için bir direktörle yetinmek zorunda kaldık.
Pandemi nedeniyle şenlik iki yıldır düzenlenemiyordu. Bu devir nasıl geçti? Bilhassa Ankaralı tiyatrocular bundan nasıl etkilendi?
Pandeminin tüm ömrü her alanda olumsuz etkilediğine, hepimiz yaşadığımız alanlarda şahit olduk. Bilhassa hayatını sahneden sağlayan tiyatro ve kültür işçileri tahminen de krizden en çok etkilenenlerden. Çok sıkıntı bir iki yıl geçirdiklerini biliyoruz. Yerleşik tiyatro salonlarını birden fazla ya kapandı ya da birleşerek, küçülerek ayakta kalmaya çalıştı. Birden fazla tiyatrolar yetişmiş takımlarını kaybetti.
‘KÜLTÜR SANATA DEVLETİN DAYANAK VERMEMESİ BİR POLİTİKA’
Pandemi sürecinde verilen takviyelerin yetersiz olduğu değerlendirmeleri yapıldı. Siz ne düşünüyorsunuz?
Verilmeye çalışılan dayanakların sembolik olduğunu, bırakın bir tiyatroyu yaşatmayı bir kişinin bile hayatına yetmeyeceğini dayanağı verenler de bilirler. Devletin kültür ve sanata dayanak vermemesinin pandemi şartları ile de aslında pek ilgisi yok, genel bir siyaset maalesef.
Festival çeyrek asrı geride bırakacak. Bu çeyrek asır nasıl geçti? Şenlik yaş olarak gençlik devrinde diyebiliyor muyuz?
Aralıksız 25 yıl devam eden bir şenlik çok hoş anılara mesken sahipliği yaptı. Yüzlerce tiyatro, on binlerce seyirciyle buluştu. Başkentimizin kültür ömrüne bir biçimiyle dokunduk. Şenlik başladığında doğan bir çocuğumuz bugün 25 yaşında. Artık olgunluk devrine gerçek büyüyor şenlik.
‘ONUR MÜKAFATI METİN COŞKUN’A, EMEK MÜKAFATI İSE FİLİZ ELMAS’A VERİLECEK’
Festival kapsamında verilen ‘Onur ve Emek’ Mükafatları bu yıl kimin olacak?
Geleneksel olarak her yıl verilen “Onur Ödülü” bu yıl tiyatro sanatkarı Metin Coşkun’a, “Emek Ödülü” ise tiyatro eleştirmeni ve Şenlik Müracaat Şurası üyemiz Prof. Dr. Filiz Elmas’a takdim edilecek. Ayrıyeten 25’inci Yıl Özel Mükafatı ise şenliğimizin birinci gününden beri yanımızda olan Çankaya Belediye Lideri Alper Taşdelen’e verilecek.