Tarihi vakitlerden geçiyoruz. Her gün tarihe notlar düşülüyor. Düşülen notlar çoğunlukla kanla düşülüyor. Birbirini yok etmek, geriletmek, sindirmek, çaptan ve güçten düşürmek üzerine not düşülüyor. Sessizleştirilmiş bir toplum hayali kuranların, on yıllardır sürdürdüğü teşebbüsler, pratikler, eylemsel şekillerle oluşturdukları kaos ortamı kendilerini çürütüp yutmaya başlayınca, çiğnedikleri tüm bedelleri hatırlamaya başladılar.
Emin Şenyaşar’ın da dediği üzere, bize çok zulmettiler, bizde de bir şey bırakmadılar. Emin Şenyaşar’ın çetin bir savaş sonrası bunları lisana getirmesi değerlidir. Hakikati lisana getirmiştir. Emine ananın yürüttüğü gayret sonucunda oğlu Fadıl Şenyaşar 6 yıl 4 ay sonra Amed zindanından hür bırakıldı. Şenyaşar’lar 6 yıl sonra taziyelerini kuracaklarını duyurdu ve tüm halkı taziyelerine çağırdı. Esvet, Adil ve Celal Şenyaşar’ın yasını 6 yıl sonra tutacaklardı. DEM parti ve AKP milletvekillerinin iki ailenin barışması için yürüttükleri müzakerelerin sonucu her iki ailenin de barışma kararının ve iradesinin olduğunu öğrendik. Ne kadar savaş ve vefat olsa da günün sonunda barış kendini dayatmaya başlar. Onurlu ve vicdanları yaralamayacak bir barışın herkesin isteği olduğu açık.
Emine Şenyaşar’ın adalet arayışı 2018 yılında başladı. Eşi ve çocuklarıyla birlikte sıradan bir hayat sürerken, acımasız bir hücum sonucunda hayatı altüst oldu. Emine Şenyaşar’ın eşini ve iki oğlunu kaybettiği o gün, adalete olan inancının da yerle bir olduğu bir gündü. Bir annenin böylesine ağır bir kayıplarla baş etmesi yetmez üzere, hak arayışının önüne de setler ve duvarlar örülüyordu. Emine Şenyaşar’ın kıssası, yalnızca ferdî bir acı değil; toplumun ve adalet sisteminin vicdanına kazınan bir yaraydı. Her gün, her sabah yine Adalet Sarayı’nın önüne giderek sessiz bir çığlık atan Emine Şenyaşar’ın duruşu bir protestodan çok fazlasıydı. Kaybettiklerinin akabinde, ayakta durarak gösterdiği bu sabır ve azim, bir annenin en kararlı adalet arayışına dönüştü. Türkiye’nin dört bir yanından onun öyküsüne şahit olanlar, vicdanlarını sarsan bu adalet arayışını anlamak ve sahiplenmek zorunda kaldılar.
Emine Şenyaşar’ın sadece oturması, her gün tıpkı yerde ve tıpkı umutla oturması, görünürde sessiz, fakat yüreklerde yankılanan bir haykırıştı. Onun talebi, adaletin kendisine ve tüm insanlara eşit ve şeffaf bir formda sağlanmasıydı. Kürt bir anne çürümüş adalet anlayışını kocaman harflerle “Adalet” yazılı bir binanın önünde ifşa ediyordu. Bu süreçte Şenyaşarlar dirayetli duruşlarıyla birçok insanın gönlünde yer etti.
Emine Şenyaşar’ın adalet arayışı, sırf bir annenin adalet talebinden öte, toplumun vicdanında da derin izler bırakan bir direnişin sözüdür. Bir aileye yapılan taarruz sonucunda eşini ve iki oğlunu kaybeden Şenyaşar, yıllardır sabırla sürdürdüğü adalet gayretiyle Türkiye’nin adalet sistemi ve toplumsal hassaslık konusunda kıymetli bir simge-sembol haline geldi. Bu süreç, yalnızca bir bireyin adalet talebinden öteye geçerek, Türkiye’de adalet arayışının ve hak talebinin ne kadar değerli olduğunu gösteriyordu. Emine Şenyaşar, adaletin herkes için eşit ve erişilebilir bir hak olduğunu, kararlılığıyla, direnişiyle tüm Türkiye’ye hatırlattı ve hatırlatmaya devam ediyor. Cegerxwîn’in “Jîn û Hebûn” şiirinde dediği üzere;
Pir xurt û hêz im ez hebûn/güçlü ve çok kuvvetliyim buradayım
Ez pêşveçûn û serxwebûn/ilerici ve bağımsızlığım
Herdem di nav damar û xûn/her dem damardaki kan
Ez her heme, qet namir im/ben varım hiç ölmem
Evet Cegerxwîn bu değerli dizeleri direnişçi annelerin ve bayan verdiği uğraşa aynadır. Kırk yıl evvel ortamızdan ayrılan Cegerxwîn bize bıraktığı mirasın bugün adım adım nasıl büyüdüğünü, geliştiğini, başını köklerinden nasıl da tüm haşmetiyle gökyüzüne uzattığını görüyoruz.
Cegerxwîn geride değer biçilmez bir miras ve direniş dizeleri bıraktı. Personeldi, sosyalistti ve ülkesine âşık biriydi. Gericilerle giriştiği çetin uğraşının başarısı bugün “Jin Jiyan Azadi”nın alanlara gelişinde elbet emeğinin olduğunu kim inkâr edebilir. büyük emeği olduğunu rahatlıkla lisana getirebiliriz. Hayatın her alanında verdiği özgürlük ve bağımsızlık uğraşı yalnızca yapıtlarıyla değil, ömrüyle, pratiğiyle de zirveden tırnağa kendine dönüşü ve despotlara karşı gözünü amansız bir savaş verdi. Kalemiyle, sesiyle, imgeleriyle, aklıyla Kürt direniş sahnesine ismini altın harflerle yazdırmış yiğit bir yürektir.
Kürt halkının derin, kanayan yaralarını, varoluşun güçlü, lakin sarsılmaz direnişini mısralarında yoğuran, kelamı özüyle bir direniş şairdir üstat. Onun sözleri, sıradan bir edebi yaratının ötesine geçerek halkının ruhunda yankılanır, coğrafyasının acı, direnç dolu tarihini yansıtır. Kürt halkının içindeki özgürlük isteğinin şiirimizdeki, edebiyatımızdaki en kararlı seslerden olduğunun en sağlam desteklerinden biri de oluşturduğu kanonudur. Topraktır, yoldaştır ve özgürlüğe âşıktır. Aşkın şairidir temelinde, emekçi ve köylüsüne âşık ancak bir o kadar da tenkitlerinde yıkıcıdır. Yıkılmadan inşa edilemeyeceğinin gerçeği şiirlerinin ortasına usta saklanmıştır, bakmayı bilen sade ve cüretkârdır.
Şiirleri halkının sesi olduğu kadar bir başkaldırıdır; toplumsal adaletsizliklere, baskılara karşı bir meydan okumadır. Cegerxwîn, halkının kanayan yaralarını işledi, bağırmadan, çağırmadan dizeleriyle dünyaya seslendi. Neruda’nın Şili için yaptığı üzere, o da Kürt halkının hasretlerine, özgürlük dileğine, sürgünlerine, her türlü baskıya karşın ayakta durma uğraşına ışık tuttu hala da önümüzü aydınlatıyor. Şiirleri salt estetik korkular taşıyan satırlar değil ki, devrimci şuurun sözüdür tıpkı vakitte. Onun dizeleri, yoksulluğu, acılarını, çaresizliğini lakin bir o kadar da umudunu lisana getiriyordu.
Seyda birebir vakitte Kürt emekçi sınıfının dostu ve yoldaşı; onu proletaryanın bir temsilcisi olarak sınıf uğraşının verdiği ateşle harmanlıyordu, harlıyordu. Cegerxwîn, ömrünü halkın özgürlük şuuruna ve gelişmesine adayandı. Şiirlerinde, ihtilalin inancını, direnişin kararlılığını aşılayan güçlü bir lirizmle devrine damga vurmuştur.
Onun lisanında özgürlük, yalnızca sözlerle ifade edilen değil, yaşanması, yaşatılması gereken bir hakikatti. Özgürlük dileğini her mısrada bir yumruk üzere savurması nasıl bir çaba güttüğünü; her satırda halkının hasretini, öfkesini, umudunu lisana nasıl geldiğinin nişanesidir. O, Neruda üzere kendi halkının aynasıdır, lakin bir farkla; Cegerxwîn’in aynası, Kürt halkının tarihiyle kırılmış aynadır. O kırık aynada halkının acılarını, sürgünlerini, yaslarını, sevinçlerini ve dirençleri görülür. Bu yüzden Cegerxwîn, Kürt halkı için bir “kanon”dur. Onun şiirleri bir başkaldırıdır, onun dizeleri toprak üzere bereketlidir, kendi içinde daima üretendendir. Onun sözleri özgürlüğün yeminidir, direnişidir, varoluşudur.