Bir tatil beldesindeki yazlık bir binayı üç kuzeniyle birlikte kiralamak isteyen Y.K. isimli genç, konut sahibi S.S.’nin “Komşuların bekara mesken vermemem gerektiği tarafında talepleri var. Bekara mesken kiralayamam” karşılığını vermesinin akabinde Y.K., Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na (TİHEK) başvurdu.
Y.K., meskeni kiralamak hedefiyle irtibat kurduğu kişinin, mülkün bir aileye kiralanacağını bu yüzden de kendisine konutu kiraya vermeyeceğini bildirdiği, münasebetiyle da uygar hali nedeniyle ayrımcı muameleye maruz kaldığını belirtti.
‘Ayrımcılık yapmadım diyemez’
Başvuruyu kıymetlendiren TİHEK, emsal nitelikte bir karara imza attı. Kararda, mülk sahibi S.S.’nin konutun sadece aileye kiralanabileceğini beyan ettiği, bu nedenle de ayrımcılık yasağının ihlal edildiği vurgulandı.
Kararda şöyle denildi:
“Başvuranın savlarıyla ilgili olarak muhatap S. S.’ den yazılı görüş talep edilmiştir. Muhatap; yazlık bölgede bulunan taşınmazını aileye kiraya verdiğini, taşınmazın aile kullanımına uygun olduğunu, komşuların da taşınmazın kiraya verilmesinde aile tercihi yapılmasını talep ettiklerini belirtmiştir. Somut müracaatta muhatap malik, kelam konusu taşınmazın kendisine ilişkin olduğunu, yazlık bölgede bulunan taşınmazını ailelere kiraya verdiğini, taşınmazın aileye uygun olduğunu, ayrıyeten komşuların da konutun kiraya verilmesinde aile tercihine dikkat edilmesi noktasında talepleri olduğunu söz etmiştir. Bu çerçevede muhatap malik genel tabirlerle ayrımcılık yaptığını reddetmiştir. Fakat ayrımcılık yasağının ve eşit muamele unsurunun ihlal edilmediğinin ispatını gerektiren durumlarda, yani ispat yükü yer değiştirdiğinde, genel sözlerle ayrımcılık savının reddedilmesi kâfi kabul edilmemelidir.
5 bin TL ceza
Somut olay kıymetlendirilmesi yapıldığında ise taşınmazın maliki olan S. S., başvuran Y.K.’ ya uygar hali nedeniyle mülkünü kiraya vermemiş, münasebet olarak da konutun aileye uygun olduğunu belirtmiştir. Bu halde bireylerin sadece uygar hali yani evlenip evlenmeme tercihlerinden ötürü bir hizmetin sunulmasında ayrımcı muamele teşkil edecek bir davranış eşitlik unsuru ve ayrımcılık yasağının müdafaa alanını zayıflatmaktadır. Dahası başvuranın ortaya koyduğu ayrımcı muameleye ait karine oluşturan olgular muhatap S. S. tarafından kâfi kanıtlar ve münasebetlerle, ayrımcılık yasağı ve eşit muamele unsurunun ihlal edilmediği ispat edilememiştir. Bütün bu konular birlikte değerlendirildiğinde, başvuranın uygar hali nedeniyle ayrımcı bir muamele maruz kaldığı münasebetiyle da eşit muamele prensibi ile ayrımcılık yasağının ihlal edildiği kanaati hâsıl olmuştur. Müracaatta ayrımcılık yasağı ihlali yapıldığına, muhatap hakkında 5 bin TL idari para cezası uygulanmasına oy birliği ile karar verilmiştir.”