DUVAR-
Zeynep Taşdelen Tenteoğlu, birinci kitabı ‘Bağ’ ile okurlarının karşısına çıktı. İnkılap Kitabevi etiketiyle raflarda yerini alan ‘Bağ’, geçmiş yaşantılarının yaralarıyla başa çıkmaya çalışan iki insanın müsabakasıyla doğan, sürprizlere hamile masalsı bir aşkı mevzu ediniyor.
Aşk, ihanet, dostluk, sadakat, aile, pişmanlık, emek üzere kavramların karakterlerin sürükleyici hayat öyküleri ile buluştuğu ‘Bağ’, Zeynep Taşdelen’in akıcı lisanıyla hayat buluyor. Taşdelen’le bir ortaya gelip birinci romanının heyecanını, “bağ”ın büyüsünü ve yeni projelerini konuştuk.
İlk romanınız ve bir birinciyle okur karşısına çıktınız… Yazma serüveninizden başlayalım mı?
Evin kalbine konulan yüzlerce kitaplık kocaman bir kütüphanenin olduğu bir meskende doğdum. Herkesin köşesine çekilip saatlerce kitap okuduğu, basılı her gazetenin en ayrıntısına kadar okunduğu, okumanın, yazarlığın çok ciddiye alındığı bir konutta büyüdüm. Babamın meskende saatlerce siyasi hitabelerini nasıl ilmek ilmek işleyerek yazdığına tanıklık ettim. Türk edebiyatının kıymetli müelliflerini tanıma fırsatı yakalayıp, onların sohbetlerini büyük bir zevkle dinledim. Tüm bunları daima kendimde biriktirdim. Büsbütün farklı bir meslekte ilerlerken, hayalimde canlanan karakterlerle ilgili çocuklarıma masallar anlatmaya, unutmamak içinde o masalları bilgisayarıma kaydetmeye başladım. Bilemezdim ki yazmaya başladıkça, farklı farklı durum, yer ve karakterlerin beni romanlara yazmaya iteceğini. Öyküler oluştukça bu serüven benim için o kadar enteresan bir hal aldı ki, yazmayı bırakamadım.
Kitap aşk öyküsü üzerinden bir dönüşü/dönüşümü de anlatıyor. Neden ‘Bağ’ desem?
Çok haklısınız, kitap, hem aile hem de şarap üretim girişimciliği ile her manada Kemal’in bağlarına dönmesiyle başlıyor. Bu bağlar geliştikçe de Kemal geçmişiyle barışıp, kendini sevgiye açıyor, bu dönüşüm sayesinde de sonunda aşkla Mila’ya bağlanıyor.
Bağ inanılmaz bir söz. Bu küçücük söz bünyesinde çok farklı ve derin manalar barındırıyor. Kitapta bağ sözünün farklı manalarını eş vakitli yaşıyoruz. Kemal, Çınar kasabasındaki üzüm bağlarına birinci tohumu ektiğinde tıpkı gün Mila ile tanışması tesadüf değil. Üzüm bağları geliştikçe, Kemal’in gönül bağı da gelişiyor. Birebir vakitte hayatında kimseyle bağ kuramamış Ahmet’in, bu seçimi sonucu kin, kıskançlık ve intikam ateşiyle kendini nasıl bitirdiğine şahitlik ediyoruz.
Hayatta kime, neden bağlanırız? Sevdiğinize bağlanırsınız, sevilirseniz bağlanırsınız. Sadakatiniz ve merhametiniz varsa bağınızı koparmazsınız. Bağ kurmak için elinizi uzatmanız, size uzatılan eli de tutmanız gerekir. Lakin bazen ne kadar severseniz sevin, karşıdakine ziyan vermemek için ya da karşıdakinden ziyan görmemek için ne kadar sadık ne kadar merhametli olursanız olun bağlarınızı koparmanız gerekebilir. Sevginiz asla bitmese bile… ‘Bağ’ içinde farklı roman çeşitlerini harmanlayan bir kitap. ‘Bağ’ı okurken kendinizi kimi vakit polisiye kimi vakit tarihi bir romanın içinde bulacak, şarap üretimi ile ilgili gerçek ayrıntıları, yerleri öğrenip, yeri geldiğinde hayatımızdaki kolay şeylerle ilgili bilgiler edineceksiniz. Bu kitap özetle hayattaki bağları sorgulayan yeterli ve berbat karakterlerin seyahatlerinin kıssası.
Artık kentlerin kalabalığı, düzmece yaklaşımlar, dijital çağın yoruculuğu derken sanırım 
hepimiz çocukluğumuzun geçtiği yerleri özler olduk. Daha doğrusu bu hasret 80 jenerasyonu için… Ortada kalan jenerasyonların bu türlü bir hasreti var değil mi?
Benim çocukluğum, doğup, büyüdüğüm yer Çankaya’da geçti. Tüm aile fertlerim daima Ankara’da olduğu için küçük, tahminen de daha sade hayatlardan uzak büyüdüm lakin benim büyüdüğüm yıllarda Çankaya’da herkesin birbirini tanıdığı, çok hoş, seçkin insanların yaşadığı küçük bir kasaba üzereydi. Hafta sonları akşam üstü olduğunda Cumhurbaşkanlığı köşküne yanlışsız yapılan yürüyüşler, Botanik ve Seğmenler Parklarındaki keyifli anlar, Tunalı Hilmi’de Cumartesi buluşmaları… Ankara demek babam demek benim için, çocukluğumda da öteki hiçbir yere hasret duymayacak kadar hoştu. Daha sonraları da hayatımda hiç köy yahut kasaba hayatı ile tanışmadığım için ne kaçırdığımı bilmiyordum taki evlenip Ordu’ya yerleşene kadar. Beş yıl yaşadığım, yeşilliklerin derin maviyle buluştuğu Ordu’ya aşık oldum. Hem insanı hem de doğasıyla Ordu inanılmaz bir yer. Eşimden daha Ordu’lu oldum diyebilirim.
Roman kahramanımız Kemal’in çocukluğuna dönüşü, yeni bir hayata başlaması. Neyi sıkıntı ederek kaleme aldınız?
Ana karakter Kemal’in etrafında gelişen kıssada, Kemal’in ailesiyle bağlarını neden kopardığını öğrenirken, hayatla bağ kuramamış, yalnızca kendi çıkarı için yaşayan acımasız karakter Ahmet’le tanışıyoruz. Ahmet aslında öyküdeki çok kıymetli bir öteki karakter. Hayatın sert yüzü ile ilgili çok şey anlatıyor bize. Ahmet aslında eminim hepimizin hayatından bir kişi, ailenizin içindeki, en yakın arkadaş grubunuzdaki, iş hayatınızdaki, toplumsal etrafınızdaki, kıskanç, mutsuz ve bir o kadar da tehlikeli kişi var ya, işte o. Kimseyle bağ kuramayan, kurmayan, bağ kurmaya muhtaçlık hissetmeyen, yalnızca kendi için yaşayan, yüzü kızarmadan palavra söyleyebilen, içinde acıma duygusu olmayan, makus karakter.
Tabii burada babanızdan da yola çıkarak gözlemlerinizi anlattınız. Ahmet karakteri de her yer olan makus bir karakter…
Bu kitap, ana karakter Kemal sayesinde yazıldı. Kıssa kurgusunun merkezinde o vardı. Kemal üzere yavuz, dürüst ve ahlaklı bir karakteri başımda canlandırmak benim için hiç güç değildi zira Kemal’in, o hepimizi ona hayran bırakan mert karakterini yazarken büsbütün merhum babam Doğan Taşdelen’den esinlenmiştim. Kitapta Kemal karakterinin yaptığı birden fazla hareket ve davranış, beni büyüten, canım babamda gördüklerimdi. Babamın siyasi uğraşı boyunca birçok “Ahmet” karakteriyle amansız çabasına tanıklık ettim. Bu “Ahmet” lerin isimleri, partileri birbirinden farklı olsa da şahsen tanıdığım bu isimlerin maalesef karakterleri daima birebirdi. Siyasetin için doğup, büyümüş birisi olarak, tüm bu karakterleri tanımak, izlemek sanıyorum beni bu öyküleri yazacak kadar beslemiş olmalı.
Üzüm bağları, şarap, yeni bir iktisat için küçük bir kasabada geçen hayatlar.
Sanıyorum bu kitap, Türkiye’de şarap üretiminin bahis edildiği birinci roman. Önsözde de belirttiğim üzere, Türkiye eşsiz bir coğrafya. Bu kadar fazla çeşit eserin yetiştirilebildiği dünya üzerinde çok az ülke var fakat maalesef biz elimizdeki birçok şey üzere bunun da pahasını bilemiyoruz. Dünyada şarap ihracatı çok önemli bir ekonomik gelir kaynağı neden biz de bundan hissemize düşeni almayalım? Umarım şarap üretim ve ihracat kapasitemizle birlikte, gelirlerimiz de vakitle daha da artar ve beton binalar yerine daha çok şarap bağları görebiliriz.
Bağ’ı okurken aslında Mila ve Kemal’in birbirlerine olan bağları, üzüm bağlarından damıtılan şarabın tutkusu… Burada genel bir soru sormak istiyorum; sizin tutkunuz nedir? Tasarım ve üretim… Bu kimi vakit deniz kıyısında bir villa, kimi vakit koca bir site, kimi vakit yalnızca bir masa oluyor, kimi vakitte apayrı karakterlerin buluştuğu hikayeler…
Her dizaynın bir matematiği ve tertibi var. Birinci basamaklarından itibaren yoktan bir şey tasarlayıp onu hayata geçirmek inanılmaz bir keyif. Bu ister 44 daireden oluşan kocaman bir site olsun, ister bir kitap olsun fark etmiyor benim için. Tasarım ve akabinde gelen üretim süreci inanılmaz bir tutku.
İnsanlar artık dijital çağda yaşıyor, siz kitabınızda o dijital çağdan çıkıp kasabaya yerleştiriyorsunuz Kemal’i… Bugün baktığınızda yaşadığımız bu ortam sizi korkutuyor mu?
Endişenin ecele bir yararı olduğunu düşünmüyorum. Korkmak yerine deva üretmekten yanayım. Maalesef dijital dünya gerçeklikten ve etik kıymetlerden çok uzak. Hiç olmadığımız kadar bilgiye kolay ulaşıyoruz ancak birçok vakit bilginin kaynağı ve doğruluğu maalesef şaibeli bu nedenle beşerler gittikçe daha da cahilleşiyor. Bilmeleri gerekenlerin değil de aslında onlara hayatta hiç yararı dokunmayacak anlık gereksiz bilgilerin peşinden koşuyorlar. Bu nedenle ben Kemal’i bu dijital dünyada pozisyonlandırmak istemedim. Kitapta şimdiki vakit 2005 yılı. O yılları toplumsal medyanın ya da genel olarak dijital dünyanın çığırından çıkmadan evvel ki son vakitleri olduğu için seçtim. Kitabın masalsı havasının bozulmasını istemedim. Şayet kitap 2021 yılında geçseydi Kemal, kendi kimliğini gizleyerek işe giren Mila’nın kim olduğunu iki saniyede öğrenir, bu aşk da maalesef başlamadan biterdi.
Sanırım yaşadığımız çağ iki seçenek sunuyor, ya bu hayata ayak uyduracaksın ya da kendi tertibinde yaşayabilecek yerin varsa gideceksin… Kaldı ki artık beşerler kentleri terk ediyor, küçük emlak alıyor, bağ, bahçe ekmeye başlıyor. Sizce tahlil mü?
Tüm bu sistemi kuran beşerler, bizleriz. Sessiz, sakin kasaba ya da köy hayatını isteyen, seven beşerler olduğu kadar bence kent hayatından vazgeçemeyen, mecburî olduğu için değil, metropollerin dinamizmini seven bundan beslenen beşerler da var. Beşerler bence yaşayacak yerden çok, geldikleri şu hayatta yalnızca memnunluğu ve huzuru arıyorlar. Bu kentte ya da bağda, bahçedeyse ya da bir dağın doruğunda ya da bir gökdelenin 50. Katında, her neredeyse kıymetli olan bunları bulabilmekte…
En başta da dediğim üzere birinci kitabınız, okuru diğer sürpriz bekliyor mu? Var mı yeni projeleriniz?
Öncelikle ‘Bağ’ romanına gösterdikleri ilgiden ötürü pahalı okurlara çok teşekkür ediyorum. Gönderdikleri iletiler, ilgi ve sevgileri sahiden inanılmaz. Kitaptaki karakterleri bu kadar benimsemeleri hatta o denli ki Kemal’e âşık olup, Ahmet’e söylenmeleri… Anlatım lisanının sade ve kolay tutmamı ne kadar sevdikleri ile ilgili yorumları… şarap kadehinin yanında ya da türk kahvelerini içerek kitabımı okudukları anları fotoğraflayıp bana göndermeleri… O kadar memnun etti ki beni. Tüm bu ilgi ve beğeni için çok teşekkürler. Uygun ki bu kıssayı kendime saklamamışım, cüret edip paylaşmışım. Öteki projelere gelince, ‘Bağ’ yazdığım ikinci roman aslında. Babamın vefatının akabinde bilgisayarımı açıp yazdıklarım ortasından tesadüfen tekrar okumak için birinci seçtiğim öyküydü. Artık uygun ki okurlarımla birinci bu kıssa ile buluşmuşum diye düşünüyorum lakin tabi ki daha sırada bekleyen birbirinden çok farklı kıssalar var. Umarım en kısa vakitte ikinci öykümle okurları buluştururum.
Bağ, Zeynep Taşdelen Tenteoğlu, İnkılap Yayınları