Modern Irak’ın Osmanlı Kökenleri

“Söz sanatlarındaki ve öykülerdeki ehemmiyetinden farklı olarak, hiç kuşku yok ki Irak hem geçmişte hem de bugün, ‘Ortadoğu’nun bir minyatürü’ üzere. Bu kitapta etraflıca anlatıldığı üzere, çabucak hemen bütün temel etnik ögeler (Türkler, Araplar, Kürtler, İranlılar ve Ermeniler) Bağdat vilayetinde bir ortada yaşamışlar ve tahminen de en özgün mezhepler/dinler de (Sünnîler, Şiîler, Süryânîler, Keldânîler, Ya‘kūbîler gibi) orada var olmuştur. Bu barış içinde birlikte yaşama Irak’a eşsiz bir karakter kazandırmıştı.”

Çağdaş Irak’ın kökenleri XIX. yüzyıl Irak vilayetlerindeki Osmanlı idaresine dayanır. Tanzimat devri Osmanlı Irak’ı odağında, İngiliz ve Osmanlı arşiv evraklarından faydalanılarak yazılan bu kitap; Osmanlı Devleti’nin taşra vilayetlerden idari yapısı, coğrafyası, demografisi ve toplumsal kompozisyonu bakımından farklı olan Bağdat vilayetinde, Osmanlı çağdaşlaşmasının kamu hizmetlerine yansımalarını ve Tanzimat ıslahatlarının uygulanışını ele alıyor. Bağdat, yalnızca İslam medeniyetinin kadim bir merkezi olmasıyla değil tıpkı vakitte sonda bir serhat kenti olması bakımından da Osmanlı imparatorluk zihninde değerli bir yere sahip olmuştur. Hakikaten varlıklı bir tarihî ve kültürel birikime sahip olan Irak’a Osmanlı devrinde de yatırımlar yapılmaya devam etmiştir. Osmanlı Devleti, gerek ırmaklarda gemi seyrüseferi, demiryolu projeleri ve telgraf ağı üzere irtibat ve ulaşım imkânları sağlayarak gerekse de çağdaş okullar ve matbaalar açarak buradaki sosyo-kültürel hayatın gelişimine kıymetli katkılar sağlamış ve bu yatırımlar çağdaş Irak’ın kuruluşunda bir temel teşkil etmiştir. İstanbul Teknik Üniversitesi hocalarından Ebubekir Ceylan’ın Çağdaş Irak’ın Osmanlı Kökenleri başlıklı yapıtı, Bağdat’taki merkezîleştirici ve çağdaşlaştırıcı ıslahatları mercek altına alarak Bağdat’ın ve daha genel olarak Irak’ın çağdaşlaşan Osmanlı merkezine ne ölçüde bağlı olduğuna ışık tutmaktadır.

KAYNAK: HABER7

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir