Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat’ta meydana gelen sarsıntılardan etkilenen vilayetlerde incelemelerde bulunan Gebze Teknik Üniversitesi (GTÜ) Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Kısmı akademisyenleri, Adıyaman’ın Gölbaşı ve Hatay’ın İskenderun ilçelerinde hasarın en temel nedeninin, sıvılaşma üzere taban sorunları olarak gösterilebileceğini belirledi.
GTÜ’den yapılan yazılı açıklamaya nazaran, Afetlere Karşı Dirençli Toplumlar Oluşturmak İçin Araştırma ve Eğitim Merkezi (MARTEST) Projesi kapsamında, sarsıntıların alanda oluşturduğu tesirleri araştırmak, bilgi edinmek ve müşahede yapmak üzere öğretim üyeleri ve lisansüstü öğrencilerden oluşan çalışma kümesi 11-18 Şubat’ta bölgede incelemelerde bulundu.
Çalışma kümesi tarafından sarsıntı bölgelerindeki faylanma, alt ve üst yapılarda meydana gelen hasarlar üzere sarsıntı tesirleri yerinde incelendi.
Deprem bölgesinden elde edilen akademik çıktılar ise “6 Şubat 2023 Maraş Sarsıntıları (Pazarcık Mw7.7 ve Elbistan Mw7.6) Sonrasında Kuvvetli Yer Hareketi, Geoteknik, Üst Yapı ve Altyapılara Ait Saha Gözlemleri” isimli raporda toplandı.
“HASARLI BİNALARIN İKİNCİ SARSINTININ TESİRİYLE YIKILDIĞI BİLGİSİNE ULAŞILDI”
Rapora nazaran, Göksun, Elbistan, Kahramanmaraş, Pazarcık, Gölbaşı (Adıyaman), Gaziantep, Nurdağı, İslahiye, Antakya, İskenderun ve Adana il/ilçe ve mahallerinde, 2 zelzelenin merkez üstü başta olmak üzere, fay eğim, doğrultu ve yüzey kırığı müşahedeleri, alt ve üst yapılarda hasar müşahedeleri başta olmak üzere sıvılaşma, kaya düşmesi, boru sınırlarında meydana gelen hasarlar, kara yolu hasarları yerinde incelenerek kıymetlendirme yapıldı.
Çalışmalarda, Göksun’un güneyinde Aslanbeyçiftliği, Temürağa, Hacıömer, Yağmurlu, Karaömer mahallerinde incelemelerde bulunuldu, yapısal hasarların nedenleri incelendi ve Çardak Fayı’nın yüzeyde oluşturduğu olduğu kırık düzlemi fay, kar örtüsüne karşın görüntülendi.
Raporda, “Kahramanmaraş ilçesi olan Elbistan’ın merkez mahallerinde müşahedeler sürdürülmüş, uydu ve dron manzaralarından elde edilen bilgiler ışığında kent merkezinde meydana gelen yıkımın nedenleri araştırılmış ve 6 Şubat saat 04.17’de meydana gelen zelzelede kent merkezinde 4-5 binanın büsbütün yıkıldığı ve birçok binada çok ağır, ağır ve orta hasar aldığı lakin bu binaların da saat 13.24’te meydana gelen ikinci zelzelenin tesiriyle yıkıldığı bilgisine ulaşılmıştır.” sözüne yer verildi.
Kahramanmaraş vilayet merkezinde yapılan saha müşahedelerinde, ağır yapısal hasarlara rastlanıldığı aktarılan raporda şunlar kaydedildi:
“Eski Kahramanmaraş’ın kurulduğu alanın alüvyonal genç ve yumuşak tabana sahip olduğu, ana kayanın derinde bulunduğu ve sarsıntı sırasında açığa çıkan ivme nedeniyle geniş bir dönem aralığında görülen yüksek ivme kıymetlerinin bilhassa bu yer şartlarında rezonans tesiriyle yıkıma neden olduğu düşünülmektedir.
Gölbaşı (Adıyaman) ve İskenderun (Hatay) ilçelerinde yer sıvılaşması sorunu, bilhassa kum fışkırmaları ve kum konileri biçiminde gözlenmiştir. Her iki ilçede de hasarın en temel nedeni sıvılaşma üzere taban sorunları olarak gösterilebilir. Zelzele sonrasında süratli bir biçimde afet bölgesine giden ve bu raporu hazırlayan çalışma kümesi incelemeleri, zelzeleden kısa bir müddet sonra kaybolma ihtimali olan, araştırmalar için çok değerli dataları içermektedir. Ayrıntılı fotoğraflarla kayıt altına alınan bu datalar, sarsıntı sonrasında gerçekleştirilecek çalışmalarda çekirdek rol oynayacak ve araştırmalara taraf verecektir.”
Raporun hazırlanmasında ise GTÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Kısmı öğretim üyeleri Prof. Dr. Selçuk Toprak, Doç. Dr. A. Can Zülfikar, Doç. Dr. Savaş Karabulut, Dr. Öğretim Üyesi Ahu Keyifli, Dr. Öğretim Üyesi Ülgen Mert Tuğsal, Pamukkale Üniversitesinden Dr. Öğretim Üyesi Engin Nacaroğlu, GTÜ İnşaat Mühendisliği Kısmı doktora öğrencisi Muhammet Ceylan, yüksek lisans öğrencisi Kamer Özdemir, yüksek lisans öğrencisi Sedat Parlak katkı sağladı.