İnsanoğlu/kızının vahşetinde hudut yok
Freya’yı da öldürdüler
Dünya huzursuz. Ukrayna- Rusya savaşı, ABD’nin Çin’le Rusya’yla tansiyonları, Kosova’da her an patlamaya hazır etnik kriz, görüşleri yüzünden müellif bıçaklamalar. Sayısız sorun, krizle doluyuz. Ortadoğu deseniz malum. İsrail’in Filistinliye bitmeyen zulmü, Suriye’ye emperyal çullanış, yoksul Lübnan, karışık Irak. Ülkemizde demokrasi eksikliği, hayat pahalılığı, öfkeli bir adamın bağırışları, bayan cinayetleri. Nereye baksak karışıklık.
Kimseye ziyanı yoktu
Manzara ortadayken kalkıp bir deniz aygırından kelam edilecek vakit değil denebilir. Denmesin. Üstte özetlediğim “insan” eliyle yaratılmış o görüntünün en temiz kurbanlarından biri de işte Norveç’in “dünyaca ünlenmiş” Freya isimli deniz aygırıdır. Göz nazaran göre azap edilmiş, doğal ortamından uzaklaştırılıp bir seyir objesine dönüştürülmüş, kimseye ziyanı olmayan tabiatın bu hoş canlısı evvelki gün insan eliyle “uyutuldu”. Hayvan öldürümelerine uyutmak sıfatını uydurdular biliyorsunuz. Vahşeti örtmeye yarayan bir tanımlama bu. Yaşama talihi kalmamış hayvan dostlarımızın acı çekmeden “uyutulmasına” itiraz edecek halim yok elbette. Ancak Freya, lakin bir insanın yapabileceği bir azap süreci sonucu ortadan kaldırılmış sağasağlam bir canlıydı.
Tanrıçanın ismini vermişlerdi
İnsanoğlu/kızı, görünürde hoşluklar peşindedir, hoşluklara ehemmiyet verir. O nedenle hayvana İskandinav kültüründe hem hoşluk hem de aşk tanrıçası olan Freya’nın ismini uygun gördüler. Freya yazın bir kısmını Norveç’te geçiririyordu. İngiltere, Hollanda, Danimarka nihayet İsveç’te de görüldüğü olurdu. Göründüğü ya da konakladığı her yere turist çekti, para kazandırdı.
İnsanların cürmü ya da ihmali yahut dikkatsizliği, daha açık bir sözle budalalığı yüzünden öldürülmüş bir hayvandır Freya. Onca ihtara, yani “yakınına gitmeyin” denmesine karşın fotoğraf çektirmek ya da onunla yüzmek için (sersemliğe bakar mısınız?) neredeyse burnunun tabanına girildiğinden “tehlike” yarattığı uydurmasıyla hayatına son verildi. Hiç bir kabahati günahı yoktu. Tabiatın büyük bir cömertlikle sunduğu sağlıklı hayatına karşın, biyolojik ömrünü tamamlasına daha vakit da varken acımadan öldürdüler.
Ünü, onca kilosuna karşın küçük teknelere tırmanırken alınan imgelerinin tüm dümyada sevgiyle izenmesinden geliyor. Fenomen oluşu bundandır. Bunu kendisinin istediği falan da herhalde yoktu.
İnsanlar onun için tehlikeydi
Doğası neyi gerektiryorsa, onu yapıyordu. O beşerler için tehlike yaratıyor muydu bilinmez lakin o insanları kendisi için tehlikeli görüyordu, muhtemelen. Bu nedenle yanına yaklaşan bir bayanı epey uzun müddet kovalamıştır. İşte bu nedenle “insanlar için tehlike yarattığından” öldürülmesine karar verildi deniyor.
Bakın New York Times’da bir yazı vardır. Lütfen okuyun. (Norway Kills Freya, a 1,300-Pound Walrus Who Delighted Onlookers – The New York Times (nytimes.com)
Ünlü İngiliz yayın kuruluşu BBC de “istisnalar dışında, insanlara saldırmadığını” yazdı morsların.( Walrus Freya who became attraction in Norway’s Oslo Fjord put down – BBC News).
Tepki büyük
Sadece “bir bayanı kovaladığı” ya da “teknelere ziyan verdiği” için, onu bulunduğu yerden çıkarıp uzaklaştırmak yerine öldürmeyi seçen katillere reaksiyon yağdı bu yüzden. Freya’yı, yıllardır Google arama motorunun haritasından izleyen, insanların da ona ne vakit yaklaşmaları ya da ondan ne vakit uzaklaşmaları gerektiğini duyuran Norveç Üniversitesi biyologlarından Rune Aae Facebook paylaşımında cinayete reaksiyon göstererek Freya’yı öldürme kararının “çok acele” alındığını belirtti. Aae’nin “çok acele” lafına takıldıma, bakın. Yani öldürmek için vakti mı beklenmeliydi? Bunu demek istememiştir tahminen ancak söz sıkıntılı.
Dünya Tabiat Fonu, tabiatta, yüklü olarak Kanada, Grönland, Norveç, Rusya ile Alaska’da başta buzla kaplı sularda olmak üzere toplam 230.000 morsun yaşadığını duyurdu. Yani sayıları ne kadar az görüyorsunuz. (İlgilenirseniz şuna da bir bakın: Walrus – WWF Arctic (arcticwwf.org)
Bir vakitler ticari nedenlerle avlanan bir havyanken, hayvan hakları şuurunun gelişmesiyle biraz rahat yüzü gören morslar, daha sonra öteki büyük bir tehlikeyle karşı karşıya kaldılar: İklim değişikliği. Yani insan eliyle yaratılan bir felaket olan iklim değişikliği nedeniyle buzların artık çözülmeye başladığı bir felaket. Morsların ömür alanlarının azalması demek bu.
O nedenle Frey vakit zaman soğuk Norveç denizlerine gelme gereksinimi duyar, biraz konaklar, sonra giderdi.
İnsanoğlu/kızı tahlilden yalnızca yok etmeyi anladığı için, biraz beklense oradan uzaklaşacak hayvanı bilerek, acımasız bir biçimde öldürdüler. Sorunu (genellikle çıkarına zıt gelenleri) öldürerek, bıçaklayarak, boğazını keserek, yakarak, asarak halleden bir cins “insanlık” var ortada.
Neyse. Freya’nın da lafı mı olur derseniz, mevcut krizlerden birine takılabilirsiniz.