Maraş merkezli zelzelelerin üzerinden iki hafta geçerken, hasar tespit çalışmalarında da sona yaklaşıldı. Şu ana kadar zelzelede yıkılanlar dahil, ağır hasırlı olup yıkılması gereken toplam konut sayısı 384 bini buldu. Çalışmalar tamamlandığında bu sayının 535 binin üzerine çıkması bekleniyor.
Ekonomi gazetesinden Hüseyin Gökçe’nin haberine nazaran; birinci sınıf inşaat maliyetlerine nazaran yol, su, elektrik, kanalizasyon üzere altyapı yatırımları dahil 535 bin mesken imali için arsa hissesi ve kamulaştırma maliyeti hariç 843 milyar liranın üzerinde harcama yapılması gerekiyor. Bu sayı 2023 yılı bütçe açığının yüzde 30, bütçede kamu kurumlarının tamamının yatırımı için ayrılan 454 milyar liranın ise iki katına yakın bir düzeyde. Ayrıyeten 4 trilyon 470 milyar liralık bütçe harcama kaleminin ise yüzde 18.8’ine karşılık geliyor. Şu ana kadar yapılan hasar tespit çalışmalarında, yıkılan yahut yıkılması gereken bina sayısı 105 bine, bağımsız kısım olarak tanımlanan konut sayısı ise 384 bin 545’e çıktı.
Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada sarsıntıda konutu yıkılan vatandaşlar için yapılacak yeni konutların 105 m2 büyüklüğünde olacağını duyurmuştu.
Resmi fiyatlarla 2023 yılı bina inşat maliyet endeksleri m2 başına 6-8 bin lira ortasında değişiyor. Bu sayı kaba inşaat maliyeti, yani bina içindeki, banyo, tuvalet, yer döşemesi, armatürler hariç ögelerden oluşuyor.
İnşaat dalı kaynakları konutların içinde; parke, lavabo, mutfak dolapları vs üzere alanlara yapılan harcamalarla birlikte günümüz fiyatlarıyla ortalama m2 maliyeti 10 bin lira civarına ulaşıyor.
Yol, kanalizasyon, su, elektrik üzere ana altyapı yanı sıra, cami, okul, sıhhat kuruluşu, toplumsal tesisler üzere genele yönelik yapılan yatırımların da eklenmesiyle toplam m2 maliyeti 15 bin lirayı buluyor. Bu maliyet ögelerine, arsa hissesi yahut kamulaştırma bedelleri dahil değil.
105 M2’LİK 1 MESKENİN MALİYETİ 1 MİLYON 575 BİN LİRA
Eğer Bakanlığın yeni konut imaline ait 105 m2’lik projeksiyonu değişmezse, 105 m2’lik bir konutun maliyeti altyapı hariç 1 milyon 50 bin lirayı buluyor. Altyapı eklendiğinde ise maliyet 1 milyon 575 bin liraya çıkıyor.
Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın son açıkladığı datalara nazaran sarsıntı kaynaklı yıkılmış yahut ağır hasarlı olup yıkılması gereken binaların toplamı 105 bin oldu. Sarsıntı kaynaklı direkt yıkılmış bina sayısına ait data de birinci kere açıklandı. Buna nazaran sarsıntının vurduğu vilayetlerde 20 bin 662 bina zelzele kaynaklı olarak yıkıldı.
YIKILACAK KONUT SAYISININ 500 BİNİ AŞMASI BEKLENİYOR
Hasar tespit çalışmalarında 105 bin binada 384 bin 545 konutun (bağımsız bölüm) yıkılması gerektiği belirlendi. Çalışmalar tamamlandığında yıkılan yahut yıkılması gereken ağır hasarlı bina sayısının 130 bine, bağımsız kısım sayısının ise 535 bin 600’e yükselmesi bekleniyor.
535 bin 600 konutun tekrar üretimi için 56 milyon 238 bin m2’lik bina inşaatı yapılması gerekiyor. Altyapı harcamaları hariç bu binaların inşa maliyeti 562 milyar 380 milyon lirayı buluyor. Toplumsal donatılar ve altyapı dahil edildiğinde ise inşa maliyeti 843 milyar 570 milyon liraya kadar çıkıyor. 18.82 liralık dolar kuruna nazaran bunların altyapı hariç bugünkü maliyeti 29 milyar 882 milyon dolar, altyapı dahil maliyeti ise 44 milyar 823 milyon dolar olarak hesaplanıyor.
BÜTÇENİN 5’TE 1’İ, TOPLAM YATIRIM BÜTÇESİNİN İKİ KATI
Gerek Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, gerekse Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, yeni konutların 1 yıl içinde tamamlanacağını duyurmuşlardı. Yılın şimdi başında olduğumuz için zelzele inşaat harcamalarının tamamına yakınının bu yıl içinde yapılacağını varsayarak yapılan karşılaştırmaya nazaran ise bütçede ek kaynak gereksiniminin çok büyük olduğunu ortaya koyuyor.
Deprem sebebiyle yıkılan yahut yıkılması gereken binaların tekrar üretimi için hesaplanan maliyet 843 milyar lirayı aşacak üzere görünüyor. Bu sayı 4 trilyon 470 milyar liralık 2023 yılı bütçesi sarfiyat kaleminin yüzde 18.8’ine karşılık geliyor. Ayrıyeten bütçeden bu yıl yatırımlar için ayrılan 457 milyar liralık ödeneğin iki katına yaklaşan harcama fiyatı, 660 milyar lira düzeyinde öngörülen bütçe açığının ise yüzde 30 üzerinde bir sayıya karşılık geliyor. (KAYNAK)