Kudüs’ün hafızası

Kudüs surlarının batı istikametindeki çıkışını oluşturan El Halil Kapısı’nın iç kısmındaki büyük meydan, İkinci Halife Hz. Ömer’in ismini taşıyor. Birçok noktaya yerleştirilen tabelalarda Arapça, İngilizce ve İbranice olarak “Ömer Bin Hattab Meydanı” tabiri görülürken, 1967’deki Altı Gün Savaşı’yla Kudüs’ü işgal eden İsrail’in de bu isimlendirmeyi değiştirmemesi, Hz. Ömer’in kentin tarihindeki müstesna yerini bir kere daha hatırlatıyor.

Sur İçi Kudüs’ün en işlek ve en büyük meydanı olan Ömer Bin Hattab Meydanı, her gün dünyanın her yerinden ve her inançtan insan tarafından ziyaret ediliyor. Batı Kudüs’e giden yolların başlangıcında yer aldığı için, Musevilerin de kullandığı ana güzergâh bu meydandan geçiyor. Meydan ayrıyeten Hristiyan Mahallesi ile Ermeni Mahallesi’ni birbirine bağlıyor.

BİZZAT GELDİ

638’de Müslümanlarca fethedilen Kudüs, kentin Hristiyan yöneticisi Patrik Sophronius’un özel ricasıyla, şahsen Hz. Ömer tarafından teslim alındı. El Halil Kapısı’ndan kente giriş yapan Hz. Ömer, Hristiyanlara ilişkin yerleri gördükten sonra Mescid-i Aksa’nın yerini de tespit ettirerek, yeri ihya etti. Bugünkü Mescid-i Aksa Külliyesi’ndeki binaların birinci örneği, Hz. Ömer’in buyruğuyla kıble tarafında inşa edilen ahşap bir mescitti. Daha sonraki yıllarda, Mescid-i Aksa alanında birbirinden ihtişamlı eserler yapılarak, Kudüs bugünkü siluetine ve kültürel kimliğine kavuşturuldu.

DENGELERİ KURDU

Hz. Ömer’in Kudüs halkına verdiği hakları içeren “Ömer Emannamesi”, insanlık tarihinin en dikkate paha insan hakları evraklarından biri olarak kayıtlara geçti. Hristiyanların dinî yerleri ve ibadet hürriyetleri garanti altına alındı, Kudüs’ün kudsiyetinin ihlal edilmemesi için çok sayıda önlem uygulamaya konuldu. Kudüs’te Hz. Ömer’le başlayan adalet ve huzur dolu devir, Müslümanların hâkim olduğu yüzyıllar boyunca, bu asıllar korunarak varlığını sürdürdü. Günümüzde, insaflı Batılı tarihçiler de Hz. Ömer’in Kudüs’te kurmuş olduğu istikrar sisteminin alternatifinin olmadığı konusunda hemfikirdir.

FATİHLERDEN İŞGALCİLERE…

Ömer Bin Hattab Meydanı, tarih boyunca Kudüs’ün yaşadığı çok farklı devirlere tanıklık etti. Fatihler de işgalciler de kente buradan giriş yaptılar, birçok süreç bu meydandan başladı. Osmanlı İmparatorluğu’nun son periyodunda, Alman İmparatoru II. Wilhelm’in 1898’deki Kudüs ziyaretinde, imparatorun konvoyu Ömer Bin Hattab Meydanı’ndan Kudüs’e girdi. 1917’de İngiliz Kumandan Edmund Allenby’nin atından inip yürüyerek adımladığı meydan, artık işgal ve kaos dolu bir periyoda merhaba diyordu. Uzun İslâm asırları artık geride kalmış, Kudüs İngiliz mandası idaresiyle tanışmıştı. Sonrasında ise İsrail işgali, bütün yüküyle kentin üzerine çökecekti.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir