Kendisini canlı olarak izleyemediğimiz halde hepimizin hafızalarında son nefesimize kadar isminin kazılı olacağı, futbol dünyasının en büyük isimlerinden Pele hayata gözlerini yumdu. Amerika kıtasından çıkmamasına karşın ismini duymayan tek bir insan bile kalmadı. Kırık dökük bir konutta dünyaya gelip ilahın ona bahşettiği yeteneği bir sanatçı edasıyla icra edip yollarını bizimle ayırdı.
Siyah inci, Kral Pele, Futbolun Hükümdarı üzere lakaplarla sonsuza kadar ismini yaşatacak olan Pele’nin neden bu kadar büyük olduğunu birlikte analım.
Tanrı, 23 Ekim 1940’ta Brezilya’ya onu armağan etti. Babası Dondinho futbolcuydu. Annesi Celeste Arantes siyah bir inci dünyaya getirmişti. Bebeklerinin ismini “Edson Arantes do Nascimento” olarak koymuşlardı.
İki çocuklu ailenin birinci çocuğuydu. Biz kendisine anne ve babası tarafından verilen ismi yalnızca bir anektod olarak öğrenecektik. Tüm dünya ismini iki hece, Pele olarak anacaktı.
Televizyonu bırakın radyonun bile lüks sayıldığı vakitlerde dünyaya gelmişti Pele. Ne yaptıysa hayal eserinin yapıtıydı. Esinlenmemişti. Arkadaşlarıyla yamuk yumuk topla daracık sokaklarda oynadığında içgüdüleriyle birlikte beraber adeta dans ediyordu meşin yuvarlakla.
Her şeyin birincisini o yapmıştı. Kendisinden sonra gelen tüm futbol yıldızları ondan esinlenmişti. Çalımları, şut tekniği, topa hakimiyeti, gol içgüdüsü, kıvraklığı… Hepsi lakin hepsi öğrenilmemiş, DNA’sına yüklenmişti.
Pele lakabını kendisi seçmemişti. Pele, Vasco da Gamalı futbolcu Bile’ye hayrandı. Okul arkadaşları Bile’den esinlenerek ona “Pele” lakabını takmışlardı.
Pele küçük yaşlardan itibaren çalışmak zorundaydı. Garsonluk yapıyordu ve bir futbol topu dahi yoktu. Birinci sefer alana çıktığı ekip Bauru Athletic Club oldu. 1954-1957 yıllarında üst üste 3 kere Sao Paula Gençler Eyalet Şampiyonu oldu.
Elbette bu yetenek birilerinin uykularını kaçırdı. Genç kadro antrenörü Waldemar de Brito, Pele’yi kolundan tutup Santos kulübüne denemeye götürüldü. 16 yaşında birinci profesyonel kontratını imzaladı. Artık garsonluk yapmasına gerek yoktu.
Santos’a adımını attığında yalnızca 16 yaşındaydı. Futbol Brezilya için tutkuyla eş manalıydı. Halk bu küçük çocuğu şimdi tanımıyordu. Birinci yılında gol hükümdarı oldu. Bu hiç olağan değildi.
Real Madrid, Barcelona, Juventus, Manchester United ve daha kacı. Hepsinin Pele’den haberi vardı ve onu Avrupa’ya çağırıyorlardı. Tekliflerin arkası gerisi kesilmiyordu.
Brezilya hükumeti ise bu delikanlının dehasından yoksun kalmak istemiyordu. Pele’yi “milli hazine” olarak nitelendirdiler ve ayrılışına müsaade vermediler.
Pele yalnızca Brezilya’nın değil dünyanın mirası olacaktı. 19 yıl boyunca Santos forması giydi. 10 eyalet ve 6 lig şampiyonluğu, ikişer Libertadores Kupası ve Kıtalar Ortası Kupa kazandı.
Brezilya Ulusal Takımı’na da 16 yaşında çağırılmıştı. Birinci maçına futbol mabedi olan Maracana’da 16 yaş 9 aylıkken çıktı. O periyot ulusal ekipler seviyesinde gol atan en genç futbolcu olmuştu.
İsveç 1958, Şili 1962 ve Meksika 1970’teki dünya kupaları onun ismiyle anıldı. Zira Pele 3 sefer Dünya Kupası kazanan birinci ve tek futbolcu olmuştu. Bir değil tam 3 kere.
1970 Meksika sokakları: “Bugün çalışmayacağız zira Pele’yi izleyeceğiz”
Brezilya Ulusal Takımı’yla 92 maça çıktı, 77 gole imza attı. 1363 maçlık mesleğine 1279 gol sığdırarak Guinness Rekorlar Kitabı’na girdi. Pele yalnızca gol atmıyor, saha içerisinde tüm enerjiyi üzerine çekiyordu. Onu görmek tüm halkın hayat kaynağıydı.
Amerika Birleşik Devletleri Pele’yi ülkesine getirmek istedi ve ona bir servet ödeyerek sanatçıyı New York Cosmos’a transfer etti. Pele futbol hayatının son 3 yılını ABD’de geçirdi. Son yılında şampiyon oldu ve faal futbolculuk mesleğini noktaladı.
Futbol hayatının akabinde ülkesinde spor bakanlığı, FIFA ve Santos’un futbol elçiliğini yapan Pele, New York Cosmos’un onursal başkanlığı, Birleşmiş Milletler ve UNESCO’nun güzel niyet elçiliği üzere vazifeler üstlendi.
FIFA, Milletlerarası Olimpiyat Komitesi, UNICEF ve TIME mecmuası tarafından yüzyılın futbolcusu ve atleti unvanları verildi.
Onun tahtına ondan sonra gelen tüm harika yıldızlar talip oldu. Maradona ile sık sık karşılaştırıldı. 100 metre uzunluğunda, 60 metre genişliğindeki alanda topa 90 dakikada sırf 3 dakika sahip olup milyonlarca beşere ilham oldular.
Futbol dünyası Pele’nin yasını tutuyor. Aşkla bağlı olduğumuz futbolun siyah incisi artık bizimle değil. Futbolun mabedi olan Maracana Stadyumu’nun önünde heykeli bulunuyor ve dünya var epey onun ismi anılmaya devam edecek.
Kulaktan kucağa yayılan öyküsüyle dünyanın en ücra köşelerinde bile çocuklara ilham veren 22 yıllık profesyonel mesleğinin ne kadar nispi, sonsuz bir vakte yayılabileceğini gösterdi bize Pele.
Çoraptan yaptığımız toplarda, teneffüs ortasında pet şişeyle oynanan maçlarda, iki taş yan yana gelip kale yapılan tarlalarda onun anısı daima yaşatılacak.
Onun söylediği üzere “Bir gün umarım cennette birlikte top oynarız.” Hoşçakal Kral Pele…